Reactie op media-uitingen en onderzoek UMCG: Association of Plasma Concentration of Vitamin B12 With All-Cause Mortality in the General Population in the Netherlands

Persberichten, overgenomen door kranten, naar aanleiding van UMCG onderzoek¹ met betrekking tot mortaliteit in combinatie met hoge B12 waarden hebben tot grote commotie onder patiënten geleid en onduidelijkheid verschaft. Bij deze willen we de ongerustheid bij patiënten en eventueel artsen, wegnemen met het volgende:

Voor patiënten met een B12 deficiëntie die supplementen (oraal dan wel injecties) nemen, ons statement:

Vrees voor ‘te hoge waarden door suppletie’ is ongegrond

Ook de onderzoekers zeggen zelf in een verklarend krantenbericht (helaas achteraf):

Niet voor B12-tekort: Maar betekent het dan dat mensen met een tekort aan B12 – die geregeld injecties met B12 krijgen – daar nu acuut mee moeten stoppen? ‘Nee’, stelt Bakker resoluut. ‘Hiervoor geldt nog steeds dat het goed is om een B12-tekort aan te vullen als dat medisch nodig is.’

Hoe komt zulk nieuws nu tot ons? Allereerst via Twitter² waarbij naar persbericht³ wordt verwezen:

“Lange tijd dachten we dat er geen gevaar schuilt in een overdosering van vitamine B12. Onderzoeker José Luis Flores-Guerrero en hoogleraar Interne Geneeskunde Stephan Bakker waarschuwen nu voor de gezondheidsrisico’s van een te hoge B12-spiegel.”

Overdosering is: als inname. Spiegel is: waarde. Mortaliteit door inname is niet onderzocht, noch gedifferentieerd. Citaat uit UMCG persbericht³:

‘Tot op heden waren er geen nadelige effecten bekend van te hoge doses vitamine B12″.

“De onderzoekers van het UMCG waarschuwen mensen die supplementen slikken of injecties krijgen om een vitamine B12-tekort te voorkomen. Veel mensen denken dat er geen gevaar schuilt in overdosering van B12 en gaan uit van ‘hoe meer, hoe beter’. Websites over vitamines en ook de Gezondheidsraad en het Voedingscentrum geven aan dat de kans op nadelige gevolgen van te veel vitamine B12 erg klein zijn. De gedachte ‘baat het niet dan schaadt het niet’, is met de uitkomsten van dit onderzoek echter niet langer houdbaar, stellen de onderzoekers.”

Ook hier: Bedoelt men te hoge dosis of te hoge waarden?
Hoge dosis suggereert: door hoge inname. Echter men kan dat niet zeggen, want dit is niet specifiek onderzocht.
Mortaliteit bij hoge waarde is allang bekend en zeker geen ‘nieuws’.
Patiënten met injecties zijn uitgesloten van onderzoek…

Hoewel er geen causaal verband is gevonden en het onderzoek niets zegt over de mechanismes die aan het gevonden verband ten grondslag liggen, zijn de uitkomsten volgens de onderzoekers in ieder geval reden om aan te nemen dat een mens wel degelijk teveel vitamine B12 kan hebben en dat een te hoge B12-spiegel gezondheidsrisico’s met zich meebrengt.

Het is allang bekend dat bij hogere waarden B12 een hoge mortaliteit aanwezig kan zijn. Dit komt door het onderliggende ziektebeeld. We noemen een aantal studies en artikelen waarbij dit fenomeen aan bod komt:

‘De betekenis van een te hoge cobalamine in het bloed^4′
‘The pathophysiology of elevated vitamin B12 in clinical practice^5′

Echter het online-bericht van RTV-Noord⁶ heeft als kop:

‘Signaal dat er een maximum aan B12 moet komen’.

Maximum aan de inname? Het is echter totaal niet bewezen dat de inname van B12 zonder een B12 tekort tot hogere mortaliteit leidt. Het enige wat bewezen is is het volgende: hoge B12 waarden zijn gekoppeld aan all-cause mortaliteit. En dit is OUD nieuws:

Patiënten met chronische myeloïde leukemie, acute promyelocytenleukemie, polycythaemia vera e/h hypereosinofiel syndroom, welke een hoge spiegel B12 veroorzaakt, worden in het UMCG artikel niet genoemd. Ook de patiënten met verhoogd haptocorinne of FUT2 mutatie (=genetische aandoeningen) die van zichzelf een hoge waarde B12 in het bloed hebben, zijn niet in kaart gebracht.

Verder: de ‘hoge B12 waarde’ waar het UMCG het over heeft, vallen eigenlijk nog gewoon onder de ‘normaalwaarden’. De plasma concentratie uit het onderzoek is omgerekend 229 tot 367 pmol/L. Normale referentiewaarden in deze: 148-650 pmol/L. Wij komen deze waarden regelmatig tegen bij patiënten die klachten hebben en die bij een eerdere vastgestelde B12 deficiëntie orale suppletie hebben gehad zonder dat die klachten voldoende zijn verbeterd. Wellicht is deze cohort juist onder-behandeld?

Waar we ons wel degelijk zorgen over maken en wat we delen met de onderzoekers is de ongebreidelde (multi)vitamine inname zonder dat er sprake is van tekorten of klachten of zonder dat er diagnostiek is gedaan. Dit kan tegengestelde effecten hebben, met name bij multivitaminen met foliumzuur en vitamine B6, welke wel degelijk tot toxiciteit kunnen leiden, in tegenstelling tot B12 wat renaal wordt geklaard. Daarnaast bemoeilijkt de inname van multivitaminen bij een echt opnameprobleem in combinatie met klachten, een fatsoenlijke diagnostiek.

NIETS SLIKKEN of SPUITEN zonder te testen of fatsoenlijke diagnostiek is ons devies!

Een uitkomst van een associatief onderzoek wordt (in de media) gekoppeld aan een waarschuwing voor B12 suppletie en injecties, terwijl die patiënten juist zijn uitgesloten bij dit onderzoek, zonder duidelijke handvatten of verklaring.

Conclusie:

De berichtgeving en presentatie van dit onderzoek is onvoldoende zorgvuldig gecommuniceerd, zonder handvatten en verduidelijking. Juist met dit heikele onderwerp (B12-tekort) wat de gemoederen al jaren bezighoudt, had men beter moeten weten. Houden zij zich bij het artikel nog wetenschappelijk, in de media gaat men associatief loos met niet gefundeerde aannamen. Associatie is iets anders dan causaliteit en dat hadden de onderzoekers beter moeten communiceren dan zij nu hebben gedaan. Het is knulligheid ten top dat het eigen (UMCG) persbericht gerectificeerd moest worden en het heeft patiënten met een B12 deficiëntie (en wellicht hun alleen ‘krantenkoppensnellende’ behandelende artsen) op het verkeerde been gezet en onnodig bang gemaakt dan wel aan het twijfelen gebracht. UMCG onwaardig.